Από τον Δρ. Αζαρία
Η γένεση του Διαδικτύου τοποθετείται χρονολογικά στη δεκαετία του 1960, και πιο συγκεκριμένα στο έτος 1969. Η πρώτη του ονομασία ήταν ARPAnet (Advanced Research Projects Agency network) και δημιουργήθηκε ύστερα από εντολή του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ με στόχο τη διοικητική υποστήριξη του αμερικανικού στρατού σε περίπτωση θερμοπυρηνικού πολέμου και καταστροφής των τηλεπικοινωνιακών κόμβων του. Την 1η Ιανουαρίου του 1983 το δίκτυο ARPANET μετονομάστηκε σε Internet (Διαδίκτυο) και έγινε διαθέσιμο για δημόσια χρήση, ενώ το 1989 ο κόσμος γνώρισε ίσως την πιο σημαντική εξέλιξη μέχρι σήμερα όσον αφορά το θέμα του Διαδικτύου, την εφεύρεση του World Wide Web (Παγκόσμιος Ιστός) από τον Tim Berners-Lee στο CERN (Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Πυρηνική Έρευνα).
Από το 1969 μέχρι σήμερα, το Διαδίκτυο γνώρισε πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και άλλαξε σημαντικά τόσο την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων χρηστών σε ολόκληρο τον πλανήτη διεισδύοντας μόνιμα στα σπίτια τους, όσο και τον τρόπο επικοινωνίας και συναλλαγών πολλών επιχειρήσεων και οργανισμών. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 1999 ο μέσος όρος χρήσης του Διαδικτύου στην Ευρωπαΐκή Ένωση ήταν μόλις 5,5%, ενώ τρία χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 2002 το αντίστοιχο ποσοστό εκτοξεύτηκε στο 51%. Στην Ελλάδα τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 5,5% για το 1999 και 19,3% τον Ιούνιο του 2002 (Πηγή: Εθνική Έρευνα για τις Νέες Τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας, 2002). Το ίδιο γρήγορα αναπτύχθηκε και ο Παγκόσμιος Ιστός μέσω της ραγδαίας αύξησης του αριθμού των δικτυακών τόπων (sites) που φιλοξενούσε. Για παράδειγμα, στις 31/12/1998 στην Ελλάδα υπήρχαν μόλις 6.895 καταχωρημένα ονόματα δικτυακών τόπων με TLD (Top Level Domain), ή πιο απλά, με κατάληξη [.gr], ενώ μετά από πέντε χρόνια στις 31/12/2003 ο αριθμός αυτός υπερπολλαπλασιάστηκε φτάνοντας τους 78.991 δικτυακούς τόπους (Πηγή: http://www.e-activistes.gr/e-Activists/library/reports/263.html).
Οι λόγοι για τους οποίους το Διαδίκτυο υιοθετήθηκε τόσο γρήγορα και τόσο μαζικά έχουν άμεση σχέση με τα τρία βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα που το διέπουν. Τα γνωρίσματα αυτά είναι: η ύπαρξη ελεύθερης ανταλλαγής δεδομένων και πληροφοριών μεταξύ των χρηστών του Διαδικτύου σε ολόκληρο τον πλανήτη, το ιδιόμορφο ιδιοκτησιακό του καθεστώς (ανήκει σε όλους και ταυτόχρονα δεν ανήκει σε κανέναν), και οι τεράστιες οικονομικές προοπτικές που προσφέρει. Η σημαντικότητα του τελευταίου χαρακτηριστικού έχει τεκμηριωθεί τόσο μέσα από έρευνες, όσο και μέσα από τη μελέτη πραγματικών περιπτώσεων.
Πιο συγκεκριμένα, η εμπορική χρήση του Ίντερνετ ξεκίνησε το 1994, ένα έτος κατά τη διάρκεια του οποίου το Διαδίκτυο έφτασε να φιλοξενεί περίπου 10.000 ιστοσελίδες καθώς και τα πρώτα ηλεκτρονικά εμπορικά κέντρα (e-shopping malls) και τράπεζες (e-banks). Η διαδικτυακή παραγγελία μιας πίτσας Hut στις Η.Π.Α. και το ξεκίνημα της λειτουργίας της Virtual, της πρώτης κυβερνοτράπεζας (cyberbank), ήταν πλέον μια πραγματικότητα και ο δρόμος για τη γέννηση των όρων ηλεκτρονικό εμπόριο (electronic commerce ή αλλιώς e-commerce) και διαδικτυακό εμπόριο (internet commerce ή αλλιώς i-commerce) είχε πια ανοίξει (http://www. netvalley.com/archives/mirrors/davemarsh-timeline-1.htm).
Η μεγάλη επιτυχία και τα τεράστια κέρδη που αποκόμισαν πολλές από τις πρωτοπόρες εταιρίες του Διαδικτύου, όπως για παράδειγμα η Amazon, η Dell, η Google, η Yahoo, και η Ebay, δημιούργησαν διάφορους μύθους και υπερβολές γύρω από την επιχειρηματική διάσταση της εκμετάλλευσης του Διαδικτύου. Από το 1994 και μέχρι σήμερα, συνεχώς ακούμε και διαβάζουμε αναφορές και σχόλια σχετικά με τις τεράστιες οικονομικές προοπτικές του Internet, την νέα επανάσταση στον τρόπο διεξαγωγής του εμπορίου και των διεθνών συναλλαγών, τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που προσφέρει, την εξάλειψη των πλεονεκτημάτων των μεγάλων επιχειρήσεων και τη δημιουργία “ισότιμου” ανταγωνισμού για τις ΜΜΕ (Μικρο-Μεσαίες Επιχειρήσεις), την εξάλειψη των γεωγραφικών συνόρων, την ανάγκη για άμεση δραστηριοποίηση των επιχειρήσεων στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου έτσι ώστε να προλάβουν τον ανταγωνισμό και να αποφύγουν την περιθωριοποίησή τους, την ύπαρξη τεράστιων κερδών, κ.α.
Πολλά από τα παραπάνω στοιχεία, αποτελούν λανθασμένες εκτιμήσεις της πραγματικής εικόνας και υπερβολές με αποτέλεσμα τη δημιουργία στρεβλών εντυπώσεων για τις προοπτικές που προσφέρει το Διαδίκτυο. Για παράδειγμα, έχει υποστηριχθεί σε πάρα πολλές μελέτες και άρθρα ότι το Διαδίκτυο παρέχει τη δυνατότητα στις ΜΜΕ να μειώσουν, ή ακόμα και να εξαφανίσουν σε ορισμένες περιπτώσεις, τα πλεονεκτήματα των μεγάλων επιχειρήσεων. Αυτό δεν είναι σωστό για πολλούς λόγους. Πρώτον, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ήδη ένα μεγάλο και γνωστό όνομα στην αγορά γεγονός που τις ακολουθεί και στο Internet. Δεύτερον, η πολύ μεγαλύτερη χρηματοοικονομική τους επιφάνεια τους δίνει τη δυνατότητα να προωθήσουν και να υποστηρίξουν πολύ καλύτερα το ηλεκτρονικό τους κατάστημα (π.χ. μόνο μεγάλες επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν και να διατηρούν τον ίδιο δικτυακό τόπο σε δώδεκα ή και παραπάνω γλώσσες έτσι ώστε να απευθύνονται σε μεγαλύτερο εύρος πελατών). Τρίτον, μια ενδεχόμενη αύξηση των παραγγελιών, λόγω του γεγονότος ότι το Διαδίκτυο επιτρέπει στην επιχείρηση να στοχεύει πελάτες οπουδήποτε στον κόσμο, μπορεί να δημιουργήσει σημαντικό πρόβλημα στις ΜΜΕ και αυτό γιατί η αύξηση των παραγγελιών απαιτεί και αυξημένη παραγωγική ικανότητα που σε πάρα πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει.
Έτσι, γίνεται σαφές ότι το Διαδίκτυο μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη των ΜΜΕ αλλά όχι στον υπερβολικό βαθμό με τον οποίο περιγράφεται. Από την άλλη μεριά, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι τοποθετημένα στη σωστή διάσταση και με τη σωστή προετοιμασία, τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από την επιχειρηματική χρήση του Διαδικτύου αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα και ρόλο για την βιωσιμότητα και την ανάπτυξη τόσο των επιχειρήσεων, όσο και των οικονομιών των διαφόρων χωρών.
Όπως συνέβει πολλές φορές στο παρελθόν, έτσι και στην περίπτωση του Διαδικτύου η πραγματικότητα έθεσε ένα όριο στις υπερβολές και στους μύθους τοποθετώντας τα πράγματα σε μια πιο ρεαλιστική βάση. Σήμερα, υπάρχουν πλέον αρκετά παραδείγματα αποτυχημένων επιχειρηματικών προσπαθειών εισαγωγής και δραστηριοποίησης στο Διαδίκτυο τα οποία είχαν σαν αποτέλεσμα την απώλεια πολύ μεγάλων χρηματικών κεφαλαίων. Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους πολλές επιχειρήσεις οδηγήθηκαν στην αποτυχία ήταν η έλλειψη οργάνωσης και σχεδιασμού, η υπερεκτίμηση των επιχειρηματικών δυνατοτήτων του Διαδικτύου, η ύπαρξη λανθασμένης εικόνας της αγοράς, του ανταγωνισμού και των δυνάμεών τους, η έλλειψη βασικής εμπορικής και διοικητικής εμπειρίας, η ελλιπής χρηματοοικονομική επίβλεψη, η ύπαρξη της νοοτροπίας του γρήγορου κέρδους και η δυσκολία προσαρμογής του προϊόντος στα δεδομένα της ηλεκτρονικής αγοράς.
Μια πιο σωστή προσέγγιση της επιχειρηματικής διάστασης του Διαδικτύου από την πλευρά των επιχειρήσεων απαιτεί προσεκτικές κινήσεις, πραγματοποίηση έρευνας αγοράς με στόχο την αναγνώριση της ύπαρξης ευκαιριών, απειλών και του ανταγωνισμού, σωστή οργάνωση και σχεδιασμό του ηλεκτρονικού καταστήματος, απόκτηση του απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού (hardware, software, συστήματα εκκαθάρισης πληρωμών, δημιουργία βάσεων δεδομένων για τους πελάτες και τους πομηθευτές) και τεχνολογικής υποδομής (δικτύωση, σύνδεση στο Διαδίκτυο μέσω κάποιου ISP), πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού, προσαρμογή του προϊόντος/υπηρεσίας στα πλαίσια του Internet, και τέλος την επιλογή της καταλληλότερης στρατηγικής προώθησης και προβολής μάρκετινγκ. Σε εθνικό επίπεδο, θα πρέπει να βαδίσουμε γοργά, και ταυτόχρονα προσεκτικά, όσον αφορά το θέμα της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών και του Διαδικτύου έτσι ώστε να επιβιβαστούμε και εμείς στο τρένο της ανάπτυξης ακολουθώντας κατά πόδας τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου.
Από το 1969 μέχρι σήμερα, το Διαδίκτυο γνώρισε πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και άλλαξε σημαντικά τόσο την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων χρηστών σε ολόκληρο τον πλανήτη διεισδύοντας μόνιμα στα σπίτια τους, όσο και τον τρόπο επικοινωνίας και συναλλαγών πολλών επιχειρήσεων και οργανισμών. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 1999 ο μέσος όρος χρήσης του Διαδικτύου στην Ευρωπαΐκή Ένωση ήταν μόλις 5,5%, ενώ τρία χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 2002 το αντίστοιχο ποσοστό εκτοξεύτηκε στο 51%. Στην Ελλάδα τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 5,5% για το 1999 και 19,3% τον Ιούνιο του 2002 (Πηγή: Εθνική Έρευνα για τις Νέες Τεχνολογίες και την Κοινωνία της Πληροφορίας, 2002). Το ίδιο γρήγορα αναπτύχθηκε και ο Παγκόσμιος Ιστός μέσω της ραγδαίας αύξησης του αριθμού των δικτυακών τόπων (sites) που φιλοξενούσε. Για παράδειγμα, στις 31/12/1998 στην Ελλάδα υπήρχαν μόλις 6.895 καταχωρημένα ονόματα δικτυακών τόπων με TLD (Top Level Domain), ή πιο απλά, με κατάληξη [.gr], ενώ μετά από πέντε χρόνια στις 31/12/2003 ο αριθμός αυτός υπερπολλαπλασιάστηκε φτάνοντας τους 78.991 δικτυακούς τόπους (Πηγή: http://www.e-activistes.gr/e-Activists/library/reports/263.html).
Οι λόγοι για τους οποίους το Διαδίκτυο υιοθετήθηκε τόσο γρήγορα και τόσο μαζικά έχουν άμεση σχέση με τα τρία βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα που το διέπουν. Τα γνωρίσματα αυτά είναι: η ύπαρξη ελεύθερης ανταλλαγής δεδομένων και πληροφοριών μεταξύ των χρηστών του Διαδικτύου σε ολόκληρο τον πλανήτη, το ιδιόμορφο ιδιοκτησιακό του καθεστώς (ανήκει σε όλους και ταυτόχρονα δεν ανήκει σε κανέναν), και οι τεράστιες οικονομικές προοπτικές που προσφέρει. Η σημαντικότητα του τελευταίου χαρακτηριστικού έχει τεκμηριωθεί τόσο μέσα από έρευνες, όσο και μέσα από τη μελέτη πραγματικών περιπτώσεων.
Πιο συγκεκριμένα, η εμπορική χρήση του Ίντερνετ ξεκίνησε το 1994, ένα έτος κατά τη διάρκεια του οποίου το Διαδίκτυο έφτασε να φιλοξενεί περίπου 10.000 ιστοσελίδες καθώς και τα πρώτα ηλεκτρονικά εμπορικά κέντρα (e-shopping malls) και τράπεζες (e-banks). Η διαδικτυακή παραγγελία μιας πίτσας Hut στις Η.Π.Α. και το ξεκίνημα της λειτουργίας της Virtual, της πρώτης κυβερνοτράπεζας (cyberbank), ήταν πλέον μια πραγματικότητα και ο δρόμος για τη γέννηση των όρων ηλεκτρονικό εμπόριο (electronic commerce ή αλλιώς e-commerce) και διαδικτυακό εμπόριο (internet commerce ή αλλιώς i-commerce) είχε πια ανοίξει (http://www. netvalley.com/archives/mirrors/davemarsh-timeline-1.htm).
Η μεγάλη επιτυχία και τα τεράστια κέρδη που αποκόμισαν πολλές από τις πρωτοπόρες εταιρίες του Διαδικτύου, όπως για παράδειγμα η Amazon, η Dell, η Google, η Yahoo, και η Ebay, δημιούργησαν διάφορους μύθους και υπερβολές γύρω από την επιχειρηματική διάσταση της εκμετάλλευσης του Διαδικτύου. Από το 1994 και μέχρι σήμερα, συνεχώς ακούμε και διαβάζουμε αναφορές και σχόλια σχετικά με τις τεράστιες οικονομικές προοπτικές του Internet, την νέα επανάσταση στον τρόπο διεξαγωγής του εμπορίου και των διεθνών συναλλαγών, τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που προσφέρει, την εξάλειψη των πλεονεκτημάτων των μεγάλων επιχειρήσεων και τη δημιουργία “ισότιμου” ανταγωνισμού για τις ΜΜΕ (Μικρο-Μεσαίες Επιχειρήσεις), την εξάλειψη των γεωγραφικών συνόρων, την ανάγκη για άμεση δραστηριοποίηση των επιχειρήσεων στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου έτσι ώστε να προλάβουν τον ανταγωνισμό και να αποφύγουν την περιθωριοποίησή τους, την ύπαρξη τεράστιων κερδών, κ.α.
Πολλά από τα παραπάνω στοιχεία, αποτελούν λανθασμένες εκτιμήσεις της πραγματικής εικόνας και υπερβολές με αποτέλεσμα τη δημιουργία στρεβλών εντυπώσεων για τις προοπτικές που προσφέρει το Διαδίκτυο. Για παράδειγμα, έχει υποστηριχθεί σε πάρα πολλές μελέτες και άρθρα ότι το Διαδίκτυο παρέχει τη δυνατότητα στις ΜΜΕ να μειώσουν, ή ακόμα και να εξαφανίσουν σε ορισμένες περιπτώσεις, τα πλεονεκτήματα των μεγάλων επιχειρήσεων. Αυτό δεν είναι σωστό για πολλούς λόγους. Πρώτον, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ήδη ένα μεγάλο και γνωστό όνομα στην αγορά γεγονός που τις ακολουθεί και στο Internet. Δεύτερον, η πολύ μεγαλύτερη χρηματοοικονομική τους επιφάνεια τους δίνει τη δυνατότητα να προωθήσουν και να υποστηρίξουν πολύ καλύτερα το ηλεκτρονικό τους κατάστημα (π.χ. μόνο μεγάλες επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν και να διατηρούν τον ίδιο δικτυακό τόπο σε δώδεκα ή και παραπάνω γλώσσες έτσι ώστε να απευθύνονται σε μεγαλύτερο εύρος πελατών). Τρίτον, μια ενδεχόμενη αύξηση των παραγγελιών, λόγω του γεγονότος ότι το Διαδίκτυο επιτρέπει στην επιχείρηση να στοχεύει πελάτες οπουδήποτε στον κόσμο, μπορεί να δημιουργήσει σημαντικό πρόβλημα στις ΜΜΕ και αυτό γιατί η αύξηση των παραγγελιών απαιτεί και αυξημένη παραγωγική ικανότητα που σε πάρα πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει.
Έτσι, γίνεται σαφές ότι το Διαδίκτυο μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη των ΜΜΕ αλλά όχι στον υπερβολικό βαθμό με τον οποίο περιγράφεται. Από την άλλη μεριά, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι τοποθετημένα στη σωστή διάσταση και με τη σωστή προετοιμασία, τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από την επιχειρηματική χρήση του Διαδικτύου αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα και ρόλο για την βιωσιμότητα και την ανάπτυξη τόσο των επιχειρήσεων, όσο και των οικονομιών των διαφόρων χωρών.
Όπως συνέβει πολλές φορές στο παρελθόν, έτσι και στην περίπτωση του Διαδικτύου η πραγματικότητα έθεσε ένα όριο στις υπερβολές και στους μύθους τοποθετώντας τα πράγματα σε μια πιο ρεαλιστική βάση. Σήμερα, υπάρχουν πλέον αρκετά παραδείγματα αποτυχημένων επιχειρηματικών προσπαθειών εισαγωγής και δραστηριοποίησης στο Διαδίκτυο τα οποία είχαν σαν αποτέλεσμα την απώλεια πολύ μεγάλων χρηματικών κεφαλαίων. Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους πολλές επιχειρήσεις οδηγήθηκαν στην αποτυχία ήταν η έλλειψη οργάνωσης και σχεδιασμού, η υπερεκτίμηση των επιχειρηματικών δυνατοτήτων του Διαδικτύου, η ύπαρξη λανθασμένης εικόνας της αγοράς, του ανταγωνισμού και των δυνάμεών τους, η έλλειψη βασικής εμπορικής και διοικητικής εμπειρίας, η ελλιπής χρηματοοικονομική επίβλεψη, η ύπαρξη της νοοτροπίας του γρήγορου κέρδους και η δυσκολία προσαρμογής του προϊόντος στα δεδομένα της ηλεκτρονικής αγοράς.
Μια πιο σωστή προσέγγιση της επιχειρηματικής διάστασης του Διαδικτύου από την πλευρά των επιχειρήσεων απαιτεί προσεκτικές κινήσεις, πραγματοποίηση έρευνας αγοράς με στόχο την αναγνώριση της ύπαρξης ευκαιριών, απειλών και του ανταγωνισμού, σωστή οργάνωση και σχεδιασμό του ηλεκτρονικού καταστήματος, απόκτηση του απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού (hardware, software, συστήματα εκκαθάρισης πληρωμών, δημιουργία βάσεων δεδομένων για τους πελάτες και τους πομηθευτές) και τεχνολογικής υποδομής (δικτύωση, σύνδεση στο Διαδίκτυο μέσω κάποιου ISP), πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού, προσαρμογή του προϊόντος/υπηρεσίας στα πλαίσια του Internet, και τέλος την επιλογή της καταλληλότερης στρατηγικής προώθησης και προβολής μάρκετινγκ. Σε εθνικό επίπεδο, θα πρέπει να βαδίσουμε γοργά, και ταυτόχρονα προσεκτικά, όσον αφορά το θέμα της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών και του Διαδικτύου έτσι ώστε να επιβιβαστούμε και εμείς στο τρένο της ανάπτυξης ακολουθώντας κατά πόδας τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου.
RSS Feed
