Οι Ατυχείς Γκάφες της Ερμηνείας της Γλώσσας του Σώματος στις Διαφορετικές Κουλτούρες: Άλλα Δείχνουμε και Άλλα Καταλαβαίνουν

Από τον Δρ. Αζαρία

Δεν θα ξεχάσω ένα περιστατικό που συνέβη σε έναν καλό μου φίλο πριν από αρκετά χρόνια σε ένα εστιατόριο της Γερμανίας κατά τη διάρκεια ενός σεμιναρίου στο οποίο λάμβανε μέρος. Κάθισε σε ένα πολύ όμορφο τραπέζι, άνοιξε τον τιμοκατάλογο, έριξε μια γρήγορη ματιά στην πραγματικά πολύ μεγάλη ποικιλία εδεσμάτων και αφού αποφάσισε για το πρώτο του πιάτο, έκανε τη χαρακτηριστική ελληνική χειρονομία σηκώνοντας το δεξί του χέρι στον αέρα, έχοντας τον δείκτη στραμένο προς τα πάνω, τον αντίχειρα να δείχνει ελαφρώς προς τα δεξιά και την υπόλοιπη παλάμη κλειστή, για να ειδοποιήσει το σερβιτόρο ότι είναι έτοιμος να παραγγείλει. Προς μεγάλη του έκπληξη, ο γερμανός σερβιτόρος που τον είδε, αντί να πάει στο τραπέζι του, πήγε με γρήγορο βήμα μέσα στην κουζίνα του εστιατορίου και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα του σέρβιρε δύο μπύρες της αρεσκείας του…Στην προσπάθειά του να εξηγήσει στο σερβιτόρο ότι δεν ήθελε να πιει αλλά να φάει, ο σερβιτόρος του απάντησε ότι στη Γερμανία όταν κάποιος πελάτης επιδεικνύει τον δείκτη και τον αντίχειρα σημαίνει ότι επιθυμεί να παραγγείλει δύο μπύρες..!

Το περιστατικό αυτό, αποτελεί ένα από τα αναρίθμητα παραδείγματα των «παρεξηγήσεων» που μπορούν να δημιουργηθούν όταν προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε με άτομα διαφορετικής κουλτούρας και γεωγραφικής προέλευσης, μέσω χειρονομιών και κινήσεων που στη δική μας κουλτούρα έχουν μια πολύ συγκεκριμένη σημασία, ενώ στην κουλτούρα του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας ερμηνεύονται με εντελώς διαφορετικό τρόπο.

Η κατανόηση των διαφορετικών ερμηνειών της μη λεκτικής επικοινωνίας και των χειρονομιών ανά τον κόσμο, αποτελεί πολύ σημαντικό και απαραίτητο γνωστικό εργαλείο για τους ανθρώπους πολλών επαγγελματικών κατηγοριών. Εξαγωγείς, πολιτικοί, διαπραγματευτές, διπλωμάτες, διερμηνείς, μεταφραστές, διαφημιστές, πωλητές, εμπορικοί αντιπρόσωποι και διοικητικά στελέχη, οριοθετούν ένα ευρύ φάσμα επαγγελματικής ενασχόλησης το αποτέλεσμα της οποίας εξαρτάται, ως έναν πολύ μεγάλο βαθμό, από την κατοχή και τη σωστή διαχείριση της γνώσης των πολλών διαφορετικών ερμηνειών των χειρονομιών στις διάφορες χώρες και κουλτούρες.

Από τότε που άρχισαν οι άνθρωποι να ταξιδεύουν και να συναλλάσονται σε όλα τα επίπεδα (εμπορικά, οικονομικά, πολιτικά, πνευματικά, πολιτιστικά), έχουν καταγραφεί πάρα πολλές περιπτώσεις όπου η έλλειψη γνώσης της διαφορετικής εννοιολογικής σημασίας των χειρονομιών σε άλλες κουλτούρες, οδήγησε όχι μόνο σε αποτυχημένα αποτελέσματα αλλά και σε μεγάλες παρεξηγήσεις και μπελάδες.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί η περίπτωση του Αμερικανού υπουργού Ναυτιλίας Absur Rob, η οποία εκτυλίχθηκε κατά τη διάρκεια της εισαγωγικής συνεδρίας του κοινοβουλίου του Μπαγκλαντές τον Ιούλιο του 1996, σε μία προσπάθεια της Αμερικανικής κυβέρνησης να κλείσει μια ναυτική εμπορική συμφωνία με την αντίστοιχη χώρα. Τι συνέβει λοιπόν;

Όλα τα μέλη της βουλής του Μπαγκλαντές, αντέδρασαν με θυμό και οργή σε μια χειρονομία του Αμερικανού υπουργού! “Αυτό που έγινε δεν αποτελεί προσβολή μόνο απέναντι στο κοινοβούλιο αλλά και απέναντι σε ολόκληρο το έθνος”, δήλωσε ο βουλευτής-αρχηγός του Εθνικιστικού Κόμματος του Μπαγκλαντές, Δρ. Badruddoz Chowdhury. Τι χειρονομία είχε κάνει ο Αμερικανός υπουργός Absur Rob και ξεσήκωσε τέτοιο κύμα οργής; Όταν οι διαπραγματεύσεις έφτασαν στο τέλος τους έχοντας θετική κατάληξη, ο Αμερικανός υπουργός γεμάτος χαρά στράφηκε προς το κοινοβούλιο κάνοντας το γνωστό σήμα με τον αντίχειρα στραμένο προς τα πάνω και την υπόλοιπη παλάμη κλειστή. Η συγκεκριμένη χειρονομία στην Αμερική, όπως και σε αρκετές Δυτικές χώρες, σημαίνει ότι όλα πήγαν καλά. Αντίθετα, στο Μπαγκλαντές αποτελεί μεγάλη προσβολή, ενώ σε άλλες Ισλαμικές χώρες ισοδυναμεί με την προσβλητική, κατά τους Έλληνες, χειρονομία όπου η παλάμη κοιτάει προς το πρόσωπο, ο μέσος δείχνει προς τα πάνω και τα υπόλοιπα δάχτυλα είναι σφιγμένα σε γροθιά…

Ηθικό Δίδαγμα: όταν έχετε κάποιον ξένο διαφορετικής κουλτούρας απέναντί σας, προσέξτε τι χειρονομίες θα κάνετε γιατί μπορεί να βρεθείτε σε…δύσκολη θέση!